Finlandiya'daki âdetler
Fin değerleri
Eşitlik ve adalet, Finliler için önemli değerlerdir. Fin toplumunda herkes eşittir ve herkese adaletli davranmak gerekir. Eşitlik ve ayrımcılık karşıtlığı hakkındaki bilgileri InfoFinland'ın Adalet ve eşitlik sayfasında bulabilirsiniz.
Eşitlik
Finlandiya yasalarına göre kadınlar ve erkekler eşittir. Finlandiya’da kadınların çocukları olmasına rağmen çalışmaları normaldir. Hem kadın hem de erkek çocuk ve ev bakımından sorumludur.
Güven
Finliler genellikle insanlara ve resmi görevlilere güvenirler. Finlandiya’da demokrasiye ve ifade özgürlüğüne de değer verilir. Her insanın toplum faaliyetlerine katılma hakkı vardır. Finlandiya’da ifade özgürlüğü de vardır.
Bireycilik
Fin kültüründe bireycilik diğer birçok kültüre nazaran daha önemlidir. Birey özgürlüğü Fin yasalarında güçlü bir şekilde görülür.
Özgürlük alanı
Finliler özel yaşamlarına ve özgürlük alanlarına önem verirler. Örneğin, genç yetişkinlerin bağımsızlaşmaları ve kendi evlerine taşınmaları teşvik edilir.
Dürüstlük ve dakiklik
Finlandiya’da dürüstlüğe değer verilir. Sözünü tutmak ve doğru söylemek önemlidir. Ayrıca dakiklik de Finliler için önemlidir. Bir randevunuz varsa görüşmeye anlaşılan zamanda gidin. Mesela bir resmi görevli ya da doktor ile randevunuz varsa görüşmeye vaktinde gitmeniz ayrıca önemlidir. Örneğin, görüşmeniz saat 12’deyse görüşme yerine saat 12’den biraz önce gidin. Saat 12’yi on geçe gidecek olursanız geç kalmış olursunuz.
Alçakgönüllülük
Birçok Finli için alçakgönüllülük önemlidir. Grup içinde insanlar kendilerini öne çıkarmaz, yüksek sesle konuşmaz ve kendilerini övmezler. Diğerlerini dikkate almak ve dinlemek Finlandiya’da iyi davranışlar olarak kabul edilir. Çalışmaya ve çalışkanlığı da çok değer verilir.
Doğa
Doğa Finliler için çok önemlidir. Pek çok Finli doğada olmayı sever ve örneğin, doğada gezinti yapar veya böğürtlen toplar. Finlandiya’da herkesin hakkı diye bir kavram vardır. Bu hakka göre insanlar doğada serbestçe dolaşabilir ve her şey için toprak sahibinden izin almaları gerekmez. Herkesin hakkı konusunda daha fazla bilgiyi InfoFinland'ın Doğada gezinme sayfasından okuyun.
Selamlaşma
Resmi durumlarda genel selamlaşma biçimi el sıkışmadır. Erkekler ve kadınlar da el sıkışırlar. Yakın arkadaşlar veya akrabalar kucaklaşarak da selamlaşabilirler. Yanaktan öpme pek yaygın değildir.
Bir insan ile konuşurken onun gözlerine bakın. Finlandiya’da göze bakma, diğer insana karşı açık ve dürüst olduğunuz anlamına gelir.
Fince konuşurken senli konuşmak doğaldır. Yabancı insanlar ve iş arkadaşlarıyla da senli konuşulur. Sizli konuşmak, çok resmi durumlar için geçerlidir. Yaşlı insanlarla sizli konuşmak uygundur.
Sohbet ve etkileşim
Finliler direkt konuya girmeyi severler. Fin konuşma biçimi düz ve doğrudandır. Finlandiya’da insan ne söylüyorsa onu mana ettiği düşünülür. Söylediğinize inanılır ve söylemiş olduğunuza uygun davranmanız beklenir.
Finliler sohbet ederken arada sessizlik yaşanabilir. Sessizlik kötü değil, doğal karşılanır. Sessiz anları konuşarak doldurmaya gerek yoktur.
Sesli konuşmak sevimsiz ve tehditkâr olarak algılanabilir.
Biri konuşurken araya girmek Finlandiya’da kaba bir davranıştır. Finliler konuşmaya başlamadan önce sohbet arkadaşlarının lafını bitirmesini beklerler.
Finlandiya’da hisleri açıkça göstermek pek yaygın değildir. Konuşurken ses yükseltmek özellikle halka açık yerlerde saygılı bir davranış değildir.
Fin yemek kültürü
Finliler hemen hemen tipik Avrupalı yemekler, genelde et, balık, patates, pilav ve makarna yerler. Sebze ağırlıklı yemek daha da popülerleşmiştir. İki sıcak öğün, öğle ve akşam yemeği yemek yaygındır. Finlandiya’da yetişkinler de çoğu zaman süt içer.
Finlandiya’da öğle yemeği diğer pek çok ülkeye kıyasla daha erken yenir. İş yerlerinde ve okullarda öğle yemeği vakti genelde saat 11 ve 12 arasıdır. En yaygın akşam yemeği vakti akşamüstü saat beş gibidir.
Finlandiya’da çoğu zaman yemeğin sağlıklı olmasına önem verilir. Çavdar ekmeği ve değişik lapalar Fin yemek kültürünün önemli parçalarıdır. Finlandiya’nın farklı bölgelerinde farklı yemek kültürleri vardır. Örneğin, Laponya’da daha çok ren geyiği eti ve kıyılarda balık yenir. Bir yandan yemek kültürü de değişmektedir. Örneğin, İtalyan makarnası ve Asya yemek kültürü Finlandiya’da yaygınlaşmıştır.
Çocuk yuvalarında ve okullarda çocuklara ve öğrencilere yemek verilir. Okul yemeği herkes için ücretsizdir ve okula yiyecek ve içecek getirmeye gerek yoktur.
Finlandiya’da çok kahve içilir. Örneğin, kutlamalarda hemen hemen hep kahve ikram edilir. İş toplantılarında genellikle kahve içilir.
Finlandiya’da alkollü içecekler oldukça pahalıdır ve satın almak için yaş sınırı vardır. Marketlerde sadece hafif alkollü içecekler satılır. Sert alkollü içecekler devletin kontrolünde olan Alkol dükkanlarında satılır. Alkollü araba kullanmak kanunen yasaktır ve bu eylemden ağır ceza alınabilir.
Diğer ülkelere kıyasla Finlandiya’da lokantalar pahalıdır. Alkollü içecekler de lokantalarda pahalıdır. Özel bir servisten teşekkür edilmek istenmiyorsa bahşiş vermeye gerek yoktur.
Sauna
Sauna Fin kültürünün önemli bir parçasıdır. Sauna, yıkanma ve rahatlama için olduğundan sessizlik ve huzur saunanın bir parçasıdır. Birçok Finli her hafta saunaya girer. Saunaya aile bireyleri ve arkadaşlarla olduğu gibi iş arkadaşlarıyla da girilir. Kadınlar ve erkekler saunaya genelde farklı zamanlarda girerler. Saunaya genelde çıplak girilir. Saunada oturulacak yerin üstüne genelde bir şey serilir.
Finlandiya’daki sıra evlerde ve müstakil evlerde genellikle bir sauna mevcuttur. Bunun yanı sıra yeni apartman dairelerinde de çoğunlukla bir sauna bulunur. Eski apartmanlarda sauna binanın ortak alanlarındadır ve aylık ücret karşılığında rezervasyon yaptırılarak kullanılabilir.
Finli birinin evini ziyaret etmek
İyi bir arkadaşınız olsa bile Finlandiya’da birinin evine habersiz gidilmez. Finliler özellikle özel yaşamlarına ve huzurlarına önem verirler.
Finliler içeride ayakkabı giymezler. Birinin evine girerken ayakkabıları çıkarmak saygılı bir davranıştır. Finli birinin evine girerken ayakkabılarınız çıkarın ya da ayakkabı ile girip giremeyeceğinizi sorun.